NANO
ETHIEK
Nanotechnologie wordt gezien als de belangrijkste technologie van de toekomst. Nederland behoort tot de globale top in onderzoek naar Nanotechnologie en geeft honderden miljoenen uit om die kopplaats te behouden. Er zijn al tientallen ‘nanoproducten’ op de markt verkrijgbaar, toch weten we nog weinig over de langdurige effecten van de nanodeeltjes op mens en milieu.
Ons gebrek aan kennis van nanotechnologie draait vooral om de onvoorstelbaarheid van de deeltjes. Doordat nanodeeltjes op zo’n kleine schaal functioneren gelden er hele andere scheikundige en natuurkundig wetten dan op dezelfde materialen op onze (macroscopische) schaal. De invloed van zwaartekracht wordt bijvoorbeeld verwaarloosbaar terwijl die van elektrostatische krachten juist op microscopisch niveau steeds belangrijker wordt.
We zijn wetenschappelijk zo ver dat we robots kleiner dan DNA-strengen te bouwen, maar zijn nog niet in staat om te meten wat voor gevolgen dat kan hebben. Simpelweg omdat we de juiste meetmethoden missen.
Die worden wel ontwikkeld, maar tot die tijd weten we gewoon nog niet waar we aan toe zijn.
Wat is nanotechnologie
?
,,Mensen zijn soms bang voor nanotechnologie omdat het iets ongrijpbaars is. Dat is een begrijpelijke reactie. Je kunt het niet zien en bent totaal overgeleverd aan de producenten die het mogelijk in ons eten, kleding of medicijnen stopt.”
?
De gevaren van onwetenheid
Shannon Spruit heeft Biomedische Wetenschappen gestudeerd. Momenteel is zij promovenda aan de TU Delft en onderzoekt zij de ethische aspecten van nanotechnologie. ,,Ik denk dat je een hoop ethische vraagstukken aan nanotechnologie zou kunnen koppelen. Maar het is dan ook een brede technologie met mogelijkheden op heel veel vakgebieden. De belangrijkste kwestie op dit moment vind ik die van de toxicologie. Simpel gezegd: is nanotechnologie giftig voor de mens en het milieu?”
KAn Nanotechnologie gebruikt worden om mensen slimmer te maken
Diverse instanties, waaronder de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit, houden zich al enkele jaren bezig met de toxische eigenschappen van producten waarin nanotechnologie verwerkt zit. Omdat er heel weinig concrete gegevens zijn, heerst er veel onzekerheid over toxicologische risico’s binnen de Nanowetenschap. ,,De regering is erg actief betrokken en probeert wel richtlijnen op te stellen voor het gebruik van nanotechnologie,” vertelt Shannon. ,,Maar die missen vaak ook de expertise om met zulke vraagstukken om te gaan. Er is toch een soort angst dat we enorm de mist in gaan omdat niemand nog echt weet wat deze ontwikkeling allemaal voor gevolgen -positieve en negatieve- kan hebben voor de mensheid.”
Maar is het ook een reële angst? Shannon vindt van wel, zeker als het om de toxiciteit van nanotechnologie gaat. ,,Er zijn al een hoop producten op de markt die gebruik maken van nanotechnologie zoals verf en kleding, maar ook voeding en medicijnen. Het zou best kunnen dat we er over enkele jaren achter komen dat deze hartstikke giftig zijn. Daar zullen we dan snel naar moeten handelen.”
?
In welke producten zit nanotechnologie verwerkt?
Naast haar onderzoek in Delft reist Shannon regelmatig naar Kopenhagen waar ze werkt aan een casus waarbij nanodeeltjes worden gebruikt voor waterzuivering en bodemsanering. ,,Ethisch gezien is dit een hele interessante zaak. De belangrijkste kwesties rondom nanotechnologie draaien om de milieurisico’s. Critici denken dat het desastreuse effecten op het milieu kan hebben als er deeltjes in de natuur belanden. En dat is precies wat er op dit moment in Kopenhagen wordt gedaan. Eigenlijk is het een beetje een worst-case scenario. Maar als het werkt kan het een hele interessante ontwikkeling zijn. Nanotechnologie kan ons op sommige gebieden iets heel moois brengen, op andere weer niet. Hoe wij met alle nieuwe mogelijkheden om moeten gaan is een discussie die niet in het laboratorium, maar door de burger zelf moet worden gevoerd.
Terug naar de voorpagina
